Báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên mới - tầm nhìn kiến tạo không gian phát triển

Trong khuôn khổ Diễn đàn báo chí toàn quốc lần thứ 2, chiều 19/6, Phiên thảo luận với chủ đề "Báo chí Việt Nam trong kỷ nguyên mới: Tầm nhìn, kiến tạo không gian phát triển" đã được tổ chức.

Nhiều thách thức đối với báo chí Việt Nam

Trình bày tham luận "Sự vận động của báo chí truyền thông toàn cầu và những vấn đề đặt ra cho Việt Nam", Phó Giáo sư, Tiến sỹ Lê Hải Bình, Thứ trưởng Thường trực Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho rằng sau một thế kỷ phát triển, báo chí Việt Nam đang đối mặt với một loạt thách thức. Trong đó, bao gồm yêu cầu chuyển đổi số, vấn nạn tin giả, sự bùng nổ nội dung do người dùng tạo ra và áp lực giữ vững niềm tin công chúng.

Bên cạnh đó, báo chí cũng đứng trước "ngã rẽ quan trọng" khi những con số đã phản ánh rõ sự chuyển dịch mạnh mẽ trong mô hình hoạt động và nguồn thu. Tại Việt Nam, các cơ quan báo chí đã và đang từng bước chuyển đổi mạnh mẽ mô hình hoạt động để theo kịp xu thế toàn cầu. Từ báo chí địa phương đến trung ương từng bước thay đổi trong việc xây dựng mô hình tòa soạn hội tụ, ứng dụng mạnh mẽ công nghệ vào hoạt động sản xuất nội dung, hệ thống quản trị, phân phối đa nền tảng.

Phó Giáo sư, Tiến sỹ Lê Hải Bình cho rằng: Báo chí cần giữ vững lý tưởng cách mạng, luôn là kênh thông tin truyền thông chính sách của Đảng. Nhà nước trong công tác tuyên truyền, định hướng dư luận, bảo vệ nền tảng tư tưởng, kiên quyết phản bác các luận điệu sai trái, thù địch. Điều này không chỉ củng cố niềm tin của người dân mà còn duy trì sự ổn định xã hội.

Cùng đó, thực hiện việc đổi mới mô hình sản xuất, nâng cao chất lượng nghiệp vụ; khuyến khích sự tham gia của thế hệ trẻ; tăng cường hợp tác quốc tế; khuyến khích các cơ quan báo chí xây dựng một môi trường làm việc tích cực, nơi mà các nhà báo có thể sáng tạo và phát triển. Bên cạnh đó, báo chí cần chủ động áp dụng công nghệ số hiện đại, khai thác dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI) và đồng thời đẩy mạnh quá trình chuyển đổi số.

Phải am tường hoạt động, thói quen, hành vi của những lớp công chúng mới

Tiến sỹ Nguyễn Thanh Hòa, Chuyên gia báo chí truyền thông, Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số Thành phố Hồ Chí Minh thẳng thắn thừa nhận, hiện nay, báo chí nói chung, báo chí ở cấp độ địa phương nói riêng đang đối mặt với rất nhiều thách thức. Mặc dù vậy, báo chí cũng sở hữu nhiều lợi thế cạnh tranh.

Đặt ra vấn đề cần xác định tầm nhìn 10 năm tới, ông Hòa cho rằng báo chí cần tiếp tục thực hiện mục tiêu: Tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu quả. Trong đó, quan điểm cốt lõi là: Nền báo chí nhân văn lấy việc phục vụ cho mục tiêu dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh làm đầu. Trước yêu cầu của đất nước hôm nay, từng cơ quan báo chí phải mạnh, thì mới có tổ hợp báo chí mạnh, mới có thể tạo dựng cộng đồng, giúp người dân, doanh nghiệp, và hoạt động thực thi chính sách.

Hiện đại hóa báo chí chính là phá bỏ tính rập khuôn, lối mòn, thể hiện qua cả nội dung và hình thức. Kiến tạo một thực tại mới cho báo chí đồng nghĩa với hành động để tạo ra những biến chuyển tích cực cho mối tương tác giữa nghề báo và không gian mạng. Càng tạo ra được những dòng chủ lưu thông tin, báo chí càng tiệm cận với sứ mệnh giám sát, phản biện xã hội. Chính quyền số, kinh tế số, xã hội số và đặc biệt là công dân số đòi hỏi báo chí cũng phải am tường hoạt động, thói quen, hành vi mới của những lớp công chúng mới - chuyên gia báo chí Nguyễn Thanh Hòa chia sẻ.

Tiến sỹ Trần Đăng Tuấn cho rằng, các cơ quan báo chí nên nghĩ tới việc kết hợp với các hoạt động truyền thông, thăm dò dư luận xã hội... để đa dạng hóa và tăng nguồn thu. Có rất nhiều cách làm. Nhưng đi xa, hay đi gần thì cuối cùng vẫn phải quay về câu chuyện cốt lõi: Báo chí chất lượng.

Cùng quan điểm trên, ông Hoàng Nam Tiến, Phó Chủ tịch Hội đồng Trường đại học FPT nhấn mạnh: Báo chí cần quay trở lại giá trị cũ: Tất cả độc giả đều mong muốn có những nguồn tin khả tín, chính thống. Bản thân các nhà báo cũng cần phải thực sự là nhà báo, thực sự phải coi báo chí là vũ khí cách mạng. Càng đối mặt với sức ép từ mạng xã hội, AI, những yêu cầu này càng cần thiết.