Hiện tượng Pickleball có tiếp tục gây bão tại Việt Nam?

Năm 2024, Pickleball bất ngờ trở thành một hiện tượng vô cùng đặc biệt trong đời sống thể thao tại Việt Nam với sự bùng nổ về quy mô, địa bàn, phong trào, số lượng người chơi và sân chơi. Pickleball Việt Nam được đánh giá đang có tốc độ phát triển thuộc diện nhanh nhất thế giới, thậm chí có tiềm năng và cơ hội để gia nhập nhóm 4 cường quốc châu lục nếu được thúc đẩy, quản lý theo chuẩn quốc tế.

"Bùng nổ" Pickleball từ thành phố đến miền núi

Là nhà quản lý kỳ cựu, từng theo nhiều môn thể thao trong nhiều năm với đủ mọi kiểu cách, sắc thái, ông Ngô Ích Quân - Trưởng phòng Thể thao Thành tích cao 2, Cục TDTT - vẫn cảm thấy "sốc" khi chứng kiến hiện tượng chưa từng có trong đời sống thể thao Việt Nam mang tên Pickleball.

Chỉ từ đầu năm 2024, môn thể thao có nguồn gốc từ Mỹ đã tạo nên làn sóng "bùng nổ" trên khắp cả nước. Những sân Pickleball mọc lên khắp nơi, từ công viên, khu chung cư, cơ quan doanh nghiệp đến các sân tennis được cải tạo, từ các thành phố trung tâm, các tỉnh đồng bằng cho đến các tỉnh miền núi… Số người tham gia chơi môn này cũng tăng lên chóng mặt, theo cấp số nhân sau mỗi tuần, mỗi tháng, với đối tượng, độ tuổi đa dạng, từ trẻ em chỉ 10 tuổi tới người già trên 70 tuổi. Ước tính, hiện tại đã có tới 15 nghìn người chơi môn này thường xuyên, chỉ trong chưa đầy một năm đã ngang và vượt nhiều môn truyền thống, còn số "không thường xuyên" có thể gấp cả vài chục lần.

Đến Lào Cai, một tỉnh miền núi vốn đang gặp khó cả về phong trào lẫn nguồn lực cho thể thao, để biết Pickleball đã bén rễ và nở rộ kỳ lạ như thế nào. Chỉ qua 9 tháng từ mô hình đầu tiên, trên địa bàn tỉnh đã có tới 400 sân và 100 CLB lớn nhỏ. Theo các chủ sân, dù việc đầu tư ban đầu khá lớn (trung bình khoảng100 triệu đồng), nhưng rất hiệu quả do số lượng người chơi đông và không ngừng tăng. Khung từ 16 giờ đến 23 giờ đều đạt tỷ lệ người chơi trên 90%. Thời gian có thể kinh doanh đạt 8 giờ đến 10 giờ/ngày. Chủ đầu tư có thể thu hồi vốn chỉ trong 1-2 năm vận hành.

Ở một số thành phố, điển hình như Hải Phòng, ngoài sự tăng trưởng nhanh số lượng sân và người chơi, đã hình nên một hệ thống ba hoạt động "cứng" được tổ chức rất đều gồm các giải đấu giao hữu và chính thức; các buổi tập huấn nâng cao kỹ năng cho người chơi với sự hướng dẫn của các nhà chuyên môn, các sự kiện đồng hành và bên lề.

Có thể thấy, Pickleball đang có tốc độ phát triển nhanh nhất, ở mức hoàn toàn vượt trội và khác biệt so với các môn còn lại, chưa từng thấy trong đời sống thể thao tại Việt Nam.

Chi tiêu "khủng" cả trăm tỉ

Đáng chú ý, ngay trong năm đầu tiên bất ngờ "đổ bộ" và "tăng tốc", Pickleball Việt Nam cũng xuất hiện những điểm nhấn giống như mẫu hình của nhiều nước tiên phong, và đúng xu hướng quốc tế.

Đó là việc nhiều người nổi tiếng, hay các ngôi sao, cựu tuyển thủ quốc gia của một số môn liên quan đã tham gia tập luyện, thi đấu, đồng thời tích cực quảng bá, hỗ trợ bằng hình ảnh và chuyên môn cho môn mới này. Thậm chí, họ còn trực tiếp huấn luyện, đào tạo, tổ chức các sự kiện Pickleball. Đơn cử nhà cựu vô địch quốc gia bóng bàn Lý Minh Triết hay tay vợt tennis xuất sắc Trịnh Linh Giang. Việc Linh Giang quyết định chuyển sang pickleball, chỉ sau một thời gian ngắn đã giành cú đúp vô địch đơn nam, đôi nam hệ chuyên nghiệp giải CLB toàn quốc 2024. Tại giải World Pickleball Championship Series (WPC), VĐV 16 tuổi Sophia Trần Phương Anh và người đánh cặp Nathan Willis đã xuất sắc giành chức vô địch ở nội dung đôi nam nữ 4.5 lứa tuổi 19, trong khi cặp VĐV anh em Lý Minh Triết và Lý Minh Tân giành chức vô địch nội dung đôi nam 5.0 dành cho lứa tuổi 50+. Chắc chắn những gương mặt cùng chiến tích mang tính cột mốc ấy sẽ truyền cảm hứng mạnh mẽ cho người chơi, cũng như cả phong trào non trẻ.

Cùng đó, có những thống kê đầy ấn tượng về nguồn lực đổ vào cho Pickleball trong năm "gây bão" vừa qua, chứng tỏ khả năng xã hội hóa rất lớn. Cụ thể, theo thống kê, một phần quan trọng chỉ qua 5 sàn thương mại điện tử, các nhà đầu tư và người chơi Việt nam đã đạt số chi vượt mốc 100 tỉ đồng cho các lĩnh vực liên quan đến Pickleball, như mua trang thiết bị dụng cụ, thuê sân, xây sân… Cao điểm, chỉ trong một quý, có tới gần 200 nghìn sản phẩm các loại liên quan đến tập luyện, thi đấu Pickleball được bán thành công.

Tiếp tục "bùng nổ" tự phát hay "đột phá" lên chuyên?

Sau một năm gây bão, câu hỏi là Pickleball sẽ như thế nào trong tương lai gần, cụ thể là năm 2025 mang tính "bước ngoặt".

Theo các chuyên gia, dù có thể giảm tốc độ đáng kể song Pickleball sẽ tiếp tục "bùng nổ", ít nhất trong năm 2025, do vẫn còn nhiều dư địa và độ thu hút với giới trẻ, cũng như hiệu ứng truyền thông. Pickleball đang là hiện tượng của thể thao thế giới, được dẫn đầu bởi Mỹ, nên Việt Nam cũng không nằm ngoài. Môn thể thao yêu thích của tỉ phú Bill Gates này có những "lợi thế so sánh" lớn nhờ các ưu điểm như dễ tập, dễ chơi, phù hợp với mọi lứa tuổi, đối tượng, tình trạng thể lực, trình độ, ngoài ra còn có mức chi phí đa dạng và phù hợp.

Dù vậy, Pickleball cũng đã bộc lộ những mặt trái phía sau màn tăng tốc chóng mặt, rõ nhất như sự tự phát trong tập luyện, thi đấu, trang phục, các biểu hiện "đu trend" hay chạy theo lợi nhuận thuần túy. Có nơi đã xảy ra tình trạng xây sân trái phép, thậm chí trên cả đất ruộng. Một số địa phương, đơn vị đã phải ban hành công văn yêu cầu cán bộ, công chức không để việc chơi Pickleball ảnh hưởng tới công việc, nhiệm vụ.

Theo Cục trưởng Cục TDTT Đặng Hà Việt, trước thực tế một hiện tượng thể thao chưa từng có, ngành thể thao đã sớm đưa Pickleball vào trong hệ thống, để kịp thời quản lý, thúc đẩy, hỗ trợ. Có 3 việc bài bản phải làm để Pickleball Việt Nam phát triển lành mạnh, bền vững, hạn chế tối đa sự tự phát, từng bước "đột phá" lên chuyên, thành một môn thể thao đại chúng, bao gồm:

Thứ nhất, hình thành một hệ thống các giải thi đấu chuẩn quốc gia giống như các môn thể thao thành tích cao khác (giải VĐQG, giải CLB, giải trẻ…).

Thứ hai, xây dựng và ban hành luật trên cơ sở tham khảo luật quốc tế, gắn với điều kiện, đặc thù Việt Nam.

Thứ ba, đầy mạnh hợp tác quốc tế, để đưa VĐV Việt Nam dự tranh các giải châu lục, thế giới, đưa nhiều giải đấu quốc tế về tổ chức tại Việt Nam, tập huấn đào tạo HLV, trọng tài….

Trong khi đó, Tổng thư ký Liên đoàn Pickleball châu Á Jimmy Tan đánh giá Việt Nam đang có tốc độ phát triển Pickleball vào loại nhanh nhất thế giới. Việt Nam đang rất có "đà" với đầy đủ tiềm năng, cần phát huy tận dụng tối đa để tăng tốc vươn lên nhóm cường quốc châu lục. Còn nhiều việc cần và phải làm, mà trước tiên cần ưu tiên có một chiến lược với lộ trình, đích nhắm, giải pháp vươn lên theo mô hình của các môn đại chúng, truyền thống, có thế mạnh khác tại Việt Nam.

Và rõ ràng dù muốn hay không Pickleball cần có thời gian để định vị và khẳng định mình, trước khi nhắm tới đích tầm cao của châu lục, thế giới.