Giải mã cách MU sẽ huy động 2 tỷ bảng xây sân vận động mới

MU hiện là một câu lạc bộ kỳ lạ: vừa là đội bóng nổi tiếng toàn cầu với đội hình đắt giá thứ ba thế giới và lợi nhuận hoạt động cao nhất, vừa chìm trong nợ nần và khó khăn. 

Được sở hữu bởi các tỷ phú, thi đấu tại sân Old Trafford – sân vận động câu lạc bộ lớn nhất nước Anh – United vừa công bố kế hoạch phá bỏ sân này để xây một sân mới hoành tráng hơn với chi phí 2 tỷ bảng (khoảng 2,6 tỷ USD). Nhưng nghịch lý thay, theo Sir Jim Ratcliffe – một trong những ông chủ tỷ phú của đội bóng – nếu không cắt giảm hàng trăm nhân viên, bỏ bữa trưa miễn phí và ngừng hỗ trợ hiệp hội cựu cầu thủ, United đã "phá sản trước Giáng sinh". Hiện tại, họ đứng thứ 13 tại Premier League, lỗ liên tục 6 năm và nợ tới 1 tỷ bảng.

Tuần qua, sự mâu thuẫn này càng rõ nét khi Ratcliffe cùng ban lãnh đạo United tổ chức "marathon nói chuyện" kéo dài 3 ngày, cung cấp đủ chất liệu cho giới truyền thông bận rộn cả tháng. Ratcliffe tự tin tuyên bố với BBC rằng United sẽ trở thành "câu lạc bộ sinh lời nhất thế giới trong 3 năm nữa" và sân vận động mới – với những ngọn tháp sánh ngang tháp Eiffel – là dự án "hoàn toàn khả thi về tài chính". 

Nhưng huyền thoại Paul Scholes lại thẳng thắn phản bác trên The Overlap Fan Debate: "Lời nói thì rẻ. Ai cũng có thể hứa hẹn sân vận động hoành tráng nhất trong 10 năm tới. Chúng ta từng được gọi là câu lạc bộ giàu nhất thế giới, nhưng giờ lại như đi xin tiền để xây sân và mua cầu thủ."

Vậy đâu là sự thật? Ratcliffe – doanh nhân thành đạt đang "chào hàng" – đúng, hay Scholes – người chẳng biết gì về kinh doanh nhưng nghi ngờ những lời hoa mỹ – mới là người nhìn thấu vấn đề? Báo chí châu Âu đã dành một tuần tìm hiểu từ những nguồn tin đáng tin cậy để làm rõ thực hư. 

Họ đưa ra kết luận: United vừa là một mớ hỗn độn, vừa chỉ cách vài năm quản lý tốt và chút may mắn để quay lại thời hoàng kim. Xây sân mới với đầy đủ tiện nghi hiện đại mà không làm đội bóng ngập thêm nợ là điều khả thi, nhưng không dễ như Ratcliffe và ban lãnh đạo mô tả.

Dưới đây là những phương án United có thể chọn, cùng phân tích ưu – nhược điểm và dự đoán cách họ sẽ thực hiện.

Tỷ phú móc hầu bao?

Ước tính tài sản của một tỷ phú luôn là bài toán khó. Với Ratcliffe, người sáng lập INEOS – công ty hóa chất và sản phẩm làm sạch tại London – con số này càng phức tạp khi ông chuyển đến Monaco để tránh thuế. Theo The Sunday Times, tài sản của ông năm ngoái là 23,5 tỷ bảng, giảm từ 29,7 tỷ bảng năm 2023 do chi phí INEOS tăng và doanh thu đình trệ, chứ không phải vì ông chi 1,25 tỷ bảng mua cổ phần United. Dù vậy, ở tuổi 72, ông vẫn giàu hơn hầu hết mọi người và đang đầu tư vào bóng đá, thời trang, xe 4x4, đồng thời xây dựng di sản với đội bóng thời thơ ấu.

Phía bên kia là gia đình Glazer – 6 người con của Malcolm Glazer, người mua United năm 2005 với 790 triệu bảng tiền vay rồi đổ nợ lên câu lạc bộ. Khi ông qua đời năm 2014, họ thừa kế United, đội NFL Tampa Bay Buccaneers và công ty bất động sản First Allied Corporation. Forbes ước tính tài sản Glazer đạt 10 tỷ USD. Cùng Ratcliffe, họ sở hữu gần 80% cổ phần United, phần còn lại thuộc về các nhà đầu tư tổ chức qua sàn New York.

Với khối tài sản khổng lồ, Ratcliffe và Glazer có thể tự bỏ tiền xây sân mới? Không hẳn. Ratcliffe không định vung tiền nhanh như vậy, nhất là khi ông vừa đóng cửa nhà máy lọc dầu Grangemouth, mất thêm hàng trăm việc làm. Còn gia đình Glazer xem United như "máy rút tiền", đã thu về 1,75 tỷ USD từ cổ tức, phí quản lý và bán cổ phần trong 20 năm qua. Họ chẳng có lý do gì để thay đổi.

Tìm đối tác mới?

Nếu Ratcliffe và Glazer không chi tiền, sao không mời người khác? Một thời điểm, nhiều người Anh nghĩ Ratcliffe muốn dùng tiền thuế công dân cho "Wembley của miền Bắc". Nhưng ông và ban lãnh đạo sau đó khẳng định United phải tự lo. Thị trưởng Greater Manchester Andy Burnham cũng nhấn mạnh tại hội nghị MIPIM ở Cannes: "Sẽ không có tiền công hỗ trợ. Thông điệp này cần rõ ràng."

Dù vậy, nhà nước sẽ hỗ trợ dự án tái tạo khu vực quanh sân, bao gồm di dời bến xe lửa, nâng cấp ga tàu và xây 17.000 nhà ở, cửa hàng, tài sản cộng đồng. Điều này rất quan trọng, sẽ được đề cập sau.

Ratcliffe có thể tăng cổ phần bằng cách gánh chi phí xây dựng, nhưng mua cổ phần từ Glazer chỉ làm họ bỏ túi tiền mà không giúp dự án. Phát hành cổ phiếu mới thì làm giảm quyền kiểm soát của Glazer – điều họ khó chấp nhận khi vẫn nắm 2/3 phiếu bầu dù chỉ sở hữu 49% cổ phần.

Một kịch bản khác là hai bên cùng nhượng cổ phần để mời đối tác mới, chiếm 5-10%. Nhiều quỹ đầu tư tư nhân từng quan tâm United năm 2023 khi Glazer rao bán. Nhưng Ratcliffe đã chứng minh mua cổ phần thiểu số ở đội bóng châu Âu không hấp dẫn: giá cổ phiếu United hiện chỉ 13,83 USD, thấp hơn mức 40 USD nếu theo kịp thị trường từ năm 2012.

Vay nợ – tại sao không?

Cuối cùng, chỉ có hai cách mua bất cứ thứ gì: dùng tiền mình hoặc đi vay. Nợ thường rẻ hơn vốn cổ phần vì không làm hạn chế cơ hội đầu tư khác, lại có lợi thế thuế. Trước đây, United là "khách VIP" khi vay tiền nhờ Champions League, tiền thưởng Premier League và sức hút toàn cầu. Nhưng giờ, với khoản nợ 730 triệu bảng (gồm tín dụng luân chuyển và trái phiếu đáo hạn 2027) cộng thêm 300 triệu bảng nợ chuyển nhượng, họ đã "đội" 1 tỷ bảng và trả lãi 36 triệu bảng mỗi năm – cao nhất giải đấu.

Tottenham chi hơn 1 tỷ bảng xây sân mới từ 2016-2019, vay gần hết với lãi suất thấp 2,79%, giờ trả 22 triệu bảng lãi/năm nhưng tăng doanh thu ngày thi đấu từ 30 triệu lên 103 triệu bảng. United không gặp may như vậy: lãi suất hiện tại là 4,5%, cộng thêm 2% cho khách hàng tốt nhất – mà United không còn thuộc nhóm này. Với lãi suất 7,38% như Everton (đội vay 350 triệu bảng xây sân), nếu United vay 2 tỷ bảng cộng 730 triệu bảng nợ cũ, họ sẽ trả 200 triệu bảng lãi/năm – vượt xa doanh thu sân nhà 108 triệu bảng, dù sân mới có thể tăng gấp đôi con số này.

Giải pháp thực tế

Không ai vay 100% để xây sân. United sẽ kết hợp vốn tự có và vay nợ. Vốn có thể từ Ratcliffe, nhưng nhiều khả năng là từ bán quyền đặt tên sân. Michael Weaver, chuyên gia tại Kroll, cho biết: "Quyền đặt tên là tiền miễn phí. Ở Mỹ, hầu hết sân vận động đều có tài trợ. United có thể kiếm 15 triệu bảng/năm với Old Trafford, và gấp đôi cho sân mới." CEO Omar Berrada cũng xác nhận mọi phương án đều được xem xét. Nếu ký hợp đồng 10 năm, United có thể thu 300 triệu bảng, giảm đáng kể chi phí vay.

Ngoài ra, United sở hữu 100 mẫu đất quanh Old Trafford, nằm trong kế hoạch Trafford Wharfside – dự án xây 17.000 nhà ở và khu thương mại. Đất này có thể trị giá 2-7 triệu bảng/mẫu, giúp United kiếm thêm 500 triệu bảng nếu bán cho nhà phát triển. Cộng với quyền đặt tên, số tiền vay sẽ giảm mạnh.

Kế hoạch thông minh

Có nhiều những dự đoán về MU trong thời gian tới. Họ có thể sẽ bán quyền đặt tên ít nhất 10 năm, ký hợp đồng đất đai, rồi lập công ty con quản lý sân mới. Công ty này sẽ vay tiền, trả nợ, và United bán 30% cổ phần cho nhà đầu tư – như Porto từng làm với Ithaka (55 triệu bảng trong 25 năm). Với sức hút Premier League, United dễ dàng thu hút các quỹ lớn như Ares hay Carlyle. Ratcliffe nói đúng: "Tài trợ không phải vấn đề". Nếu tăng gấp đôi doanh thu ngày thi đấu và giữ nợ dưới 1,5 tỷ bảng, sân mới sẽ là tài sản, không phải gánh nặng.

Nhưng thiết kế hoành tráng của Sir Norman Foster – với mái che "thu năng lượng", 3 tháp 200 mét – có thể bị cắt giảm. Bỏ chúng tiết kiệm 300 triệu bảng, và sân 90.000 chỗ (hoặc nhỏ hơn) sẽ thực tế hơn. 10.000 chỗ trên cao vừa đắt vừa khó bán giá cao. NFL hiếm sân nào vượt 82.500 chỗ cũng vì lý do này. Với cách tiếp cận này, United hoàn toàn có thể xây sân mới trong tầm 2 tỷ bảng.