Walt Disney mất tiền và uy tín trong vụ "đĩa thần đồng"

28/10/2009 10:49 GMT+7 | Trong nước

(TT&VH) - Hãng Walt Disney của Mỹ muốn hoàn tiền cho hàng triệu bậc cha mẹ đã mua loại đĩa Baby Einstein vốn được xem là có tác dụng phát triển trí tuệ trẻ em. Nguyên do là một tổ chức dọa sẽ khởi kiện vì cho rằng loại đĩa này chỉ gây hại chứ không có lợi.

Hốt bạc nhờ đĩa giáo dục

Công ty Baby Einstein được Julie Aigner-Clark thành lập năm 1997 tại chính ngôi nhà của mình ở ngoại ô của bang Georgia (Mỹ). Aigner-Clark và chồng là Bill Clark đã đầu tư 18.000 USD để cho ra đời cuốn băng video mang tên Baby Einstein, sau đó được bán ở thị trường với tên Vườn ươm ngôn ngữ.


Julie Aigner-Clark, người đã khai sinh ra cuốn video Baby Einstein

Cuốn video này quay cảnh một loạt đồ chơi đan xen với âm nhạc, những câu chuyện, con số và các từ của nhiều ngôn ngữ. Ngay lập tức nó đã trở thành một hiện tượng tại Mỹ. Doanh thu thường niên từ việc bán các băng đĩa chương trình Baby Einstein tăng nhanh, từ 1 triệu USD trong năm 1998 lên 10 triệu USD vào năm 2000. Cùng năm đó, Aigner- Clark bán 20% cổ phần Baby Einstein cho công ty Artisan Entertainment trước khi bán toàn bộ cổ phần còn lại cho Walt Disney vào năm 2001.

Qua tay Disney, Baby Einstein được phát triển thêm nhiều chủ đề mới dành cho trẻ chưa đi học. Đó là Baby MacDonald về nông nghiệp, Baby Bach Musical Adventure về âm nhạc, Baby Galileo về địa lý, Baby Shakespeare về kịch. Một loạt các đồ chơi giáo dục liên quan tới Baby Enstein cũng được tạo ra. Dòng sản phẩm Baby Einstein mỗi năm đã đem lại gần 200 triệu USD cho Disney. Đĩa của hãng bán chủ yếu tại Anh và Mỹ, chiếm 90% thị phần truyền thông dành cho trẻ em ở những nước này.

Lãnh đòn phản pháo

Các DVD của Disney gắn mác “mang tính giáo dục”, với giá khoảng hơn 20 USD/chiếc, có mặt ở nhiều cửa hàng bán lẻ và cửa hàng đồ chơi. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu đã nghi ngờ tính “giáo dục” của các đĩa Baby Einstein. Một số nghiên cứu còn cho thấy những đĩa này thậm chí có các tác động tiêu cực.


Một số mẫu đĩa Baby Einstein

Đơn cử như công trình nghiên cứu của Trường Đại học Washington, đăng tải trên tuần báo Nhi khoa, đã kết luận rằng trẻ em từ 6 - 18 tháng tuổi sau khi xem Baby Einstein sẽ nắm bắt từ mới chậm hơn trẻ không xem. Cụ thể, chúng nắm bắt và hiểu ít hơn 6 - 8 từ so với các bạn không xem phim. Một trong số các nhà nghiên cứu, ông Dimitri Christakis, kết luận rằng: “Ngày càng có nhiều chứng cứ cho thấy việc sử dụng các DVD nhắm tới trẻ em không mang lại giá trị nào và thậm chí còn gây hại”.

Năm 2006, tổ chức Chiến dịch vì một tuổi thơ phi thương mại (CCFC) có trụ sở ở Boston (Mỹ) đã đệ đơn kiện Disney lên Ủy ban Thương mại Liên bang (FTC) với lời buộc tội công ty này dính vào hoạt động quảng cáo sai trái và dối trá thông qua các DVD Baby Einstein. “Các bậc phụ huynh cần những thông tin trung thực” - Susan Linn, đồng sáng lập CCFC, nói. Mặc dù FTC chưa có bất kỳ phản ứng nào với Disney song hãng này đã phải tự ý bỏ đi cụm từ “mang tính giáo dục” trong các chương trình tiếp thị.

Tuy nhiên CCFC vẫn không buông tha Disney. Mới đây, tổ chức này lại đe dọa kiện Disney với lý do hãng đã tuyên bố các đĩa video của họ mang tới những lợi ích về mặt giáo dục, nhưng thực tế thì không phải như vậy. Sau khi Disney chấp nhận hoàn tiền cho các bậc phụ huynh từng mua đĩa, CCFC đã tuyên bố thắng lợi. “Đây là sự thừa nhận rằng các đĩa video dành cho trẻ em của Disney không mang tính giáo dục” - Susan Linn nói.

Công ty Baby Einstein thuộc Disney đã đáp trả. Họ chỉ trích CCFC và nói rằng các chương trình của mình đã được chứng minh từ năm 1999 là làm cho người sử dụng hài lòng.

Aric Sigman, nhà tâm lý và là tác giả cuốn Remotely Controlled (tạm dịch: Bị điều khiển từ xa) mô tả về việc truyền hình phá hoại cuộc sống ra sao, đã lên tiếng hoan nghênh quyết định hoàn tiền của Disney. “Đây là một hành động thực sự quan trọng, mang tính biểu tượng từ phía một công ty đa quốc gia. Nó cho thấy một điều mà nhiều người đã nói suốt thời gian dài vừa qua rằng, cuộc sống ảo không thể thắng được đời thực. Không một loại băng đĩa hay chương trình truyền hình giáo dục nào có thể cạnh tranh với cha mẹ trong việc giúp trẻ nghe và nói tốt hơn”.

Trước mắt, Disney mới chỉ hoàn tiền cho các bậc phụ huynh ở Bắc Mỹ. Tuy nhiên, một số nhà vận động đang cố gắng đấu tranh để hàng triệu bậc phụ huynh tại Anh cũng được nhận tiền bồi thường.

Tường Linh

Cùng chuyên mục
Xem theo ngày
Đọc thêm