Bản quyền Superman: Mua chỉ 130 USD năm 1938, Warner Bros. thắng vụ kiện tỷ đô

Hơn 8 thập kỷ trước, hai họa sĩ trẻ Joe Shuster và Jerome Siegel bán bản quyền nhân vật Superman cho DC Comics với giá chỉ 130 USD (tương đương khoảng 2.900 USD hiện nay). Từ một thương vụ nhỏ bé năm 1938, Superman đã trở thành biểu tượng văn hóa trị giá hàng tỷ USD, nhưng cũng là tâm điểm của các cuộc tranh chấp pháp lý kéo dài.

Mới đây, Warner Bros., công ty mẹ của DC Comics, đã giành chiến thắng trong một vụ kiện quốc tế liên quan đến bản quyền Superman, củng cố quyền kiểm soát của họ đối với “Người đàn ông thép” trước thềm bộ phim mới ra mắt vào tháng 7/2025.

Vụ kiện quốc tế và chiến thắng của Warner Bros.

Tháng 1/2025, Mark Peary, cháu trai của Joe Shuster, đã đệ đơn kiện Warner Bros. và DC Comics tại tòa án liên bang New York (Mỹ), yêu cầu hủy bản quyền Superman ở 10 quốc gia, bao gồm Anh, Canada, Ireland và Australia... Peary, được đại diện bởi luật sư Marc Toberoff, lập luận rằng di sản của Shuster có quyền chấm dứt bản quyền tại các nước này theo luật Anh, vốn cho phép lấy lại bản quyền 25 năm sau khi tác giả qua đời (Shuster mất năm 1992). Nếu thành công, vụ kiện có thể buộc Warner Bros. phải bồi thường hoặc xin giấy phép từ di sản Shuster để tiếp tục khai thác Superman ở những thị trường này.

Tuy nhiên, vào ngày 24/4/2025, Thẩm phán liên bang Jesse Furman đã bác bỏ vụ kiện, tuyên bố tòa án liên bang Mỹ không có thẩm quyền xét xử các tranh chấp liên quan đến luật bản quyền nước ngoài. “Tòa án kết luận rằng mình thiếu thẩm quyền chủ thể đối với vụ việc này; do đó, vụ kiện phải được bác bỏ” - Furman viết trong phán quyết. Động thái này cũng khiến yêu cầu của Peary về lệnh cấm phát hành bộ phim Superman mới tại các nước như Anh, Canadavà Australia trở nên vô hiệu.

Không nản lòng, ngay ngày hôm sau, Peary đã nộp đơn kiện tương tự tại tòa án bang New York, tiếp tục tìm cách can thiệp vào kế hoạch ra mắt phim Superman của đạo diễn James Gunn, với David Corenswet trong vai chính, dự kiến công chiếu ngày 11/7/2025. Vụ kiện bang này vẫn đang chờ xử lý và có thể gây ra một số rủi ro cho việc phân phối quốc tế của bộ phim.

Cuộc chiến bản quyền kéo dài hàng thập kỷ

Cuộc chiến pháp lý quanh Superman bắt đầu từ năm 1947, khi Shuster và Siegel kiện để đòi lại quyền sở hữu nhân vật. Họ nhận được 94.000 USD để giải quyết tranh chấp, nhưng không lấy lại được bản quyền. Năm 1992, sau khi Shuster qua đời, chị gái ông, Jean Peavy, đã ký thỏa thuận với DC Comics, từ bỏ mọi quyền lợi liên quan đến Superman để đổi lấy khoản trợ cấp 25.000 USD mỗi năm. Phán quyết của Tòa phúc thẩm năm 2013 đã khẳng định thỏa thuận này, bác bỏ yêu cầu của di sản Shuster về bản quyền tại Mỹ.

Luật sư Toberoff lập luận rằng phán quyết năm 2013 chỉ áp dụng cho luật bản quyền Mỹ, còn quyền lợi quốc tế của di sản Shuster vẫn chưa được giải quyết. Ông viện dẫn luật Anh, cho rằng bản quyền Superman đã thuộc về di sản Shuster từ năm 2017, và yêu cầu tòa án Mỹ sử dụng Công ước Berne (hiệp ước bản quyền quốc tế) để thực thi quyền này. Tuy nhiên, Warner Bros. phản bác rằng Công ước Berne không thể được thi hành tại tòa liên bang Mỹ, một quan điểm được Thẩm phán Furman đồng tình.

Tương lai của Superman

Chiến thắng pháp lý này là một bước tiến quan trọng cho Warner Bros., đặc biệt khi họ chuẩn bị ra mắt Superman – bộ phim khởi động lại thương hiệu dưới sự dẫn dắt của James Gunn và Peter Safran tại DC Studios. Bộ phim không chỉ là cơ hội để làm mới hình ảnh Superman mà còn là nền tảng cho vũ trụ điện ảnh DC mới. Một phát ngôn viên của Warner Bros. khẳng định: “Như chúng tôi luôn khẳng định, DC kiểm soát mọi quyền đối với Superman”.

Tuy nhiên, vụ kiện tại tòa bang New York vẫn có thể gây trở ngại, dù khả năng ảnh hưởng đến lịch phát hành phim là không cao. Quan trọng hơn, Superman sẽ chính thức thuộc về công chúng vào năm 2034, khi bản quyền tại Mỹ hết hạn. Khi đó, bất kỳ ai cũng có thể sử dụng nhân vật này mà không cần xin phép Warner Bros. hay di sản Shuster.